W prostych słowach o prostej spółce, czyli czym jest i jak założyć P.S.A.?

W prostych słowach o prostej spółce, czyli czym jest i jak założyć P.S.A.?

 

            Prosta spółka akcyjna (dalej: P.S.A.) to zupełnie nowy typ spółki handlowej w polskim porządku prawnym. Wprowadzenie go do naszego systemu prawnego spełniać ma dwa założenia: w pierwszej kolejności – znacząco ułatwić kreowanie i funkcjonowanie spółek, a w konsekwencji – pobudzić przedsiębiorczość i spowodować, by na polskim ryku pojawiło się więcej podmiotów gospodarczych. Wpisuje się ono także w trend, jaki panuje w innych europejskich krajach, gdzie podobne rozwiązania istnieją już od lat i się sprawdzają. Przyjrzymy się więc bliżej zagadnieniu związanemu z tym, jak i kiedy będzie można założyć P.S.A.

Zanim jednak omówimy tę kwestię warto poświęcić kilka słów naszej głównej bohaterce. Prosta spółka akcyjna – bo o niej mowa – ma być czymś pomiędzy spółką z.o.o., a spółką akcyjną. Łatwa do wykreowania, kusząca niskim kapitałem akcyjnym (wynoszącym minimum 1 zł) oraz wprowadzająca elastyczny system organów (zarząd/rada dyrektorów, rada nadzorcza) ma stanowić swoiste remedium na zbyt sformalizowany ustrój dotychczas działających spółek kapitałowych. Nawet jej nazwa (z naciskiem na: ,,prosta”) ma zachęcać przedsiębiorców do wejścia na rynek i prowadzenia w ten sposób swojej działalności gospodarczej. Sprawdźmy więc, czy P.S.A. rzeczywiście jest takie łatwe w obsłudze, zwłaszcza jeśli chodzi o kwestię najistotniejszą – powstanie spółki.

Tematykę tę regulują przepisy art. 300⁴ i n. ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych[1]. Stanowią one element dużej nowelizacji prawa spółek, przeprowadzonej ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw[2]. Regulacje te mają wejść w życie z dniem 1 marca 2021 r. i wtedy też możliwe stanie się zakładanie nowego typu spółek handlowych. Natomiast już teraz warto przyjrzeć się tym rozwiązaniom prawnym; zwłaszcza, że liczba przepisów o P.S.A. przekracza setkę. I już tu można postawić pierwsze pytanie: czy tak obszerna regulacja nie brzmi zniechęcająco? Miało być prościej, a znów dostajemy dziesiątki przepisów niezrozumiałych dla wielu z nas. Kwestię tę pozostawmy jednak otwartą do przyszłej dyskusji…

Zacznijmy od tego, kto może utworzyć P.S.A. Otóż spółka taka może być utworzona przez jedną lub więcej osób fizycznych bądź prawnych, za wyjątkiem jednoosobowych spółek akcyjnych. Sens tego wyłączenia był już przedmiotem krytyki ze strony doktryny przy podobnych zakazach, funkcjonujących chociażby przy spółkach akcyjnych. W tym kontekście wskazywano, iż jedynym racjonalnym wytłumaczeniem takiego zakazu jest kwestia bezpieczeństwa spółki w organizacji. Nie były one jednak zbyt przekonujące dla przedstawicieli nauki polskiego prawa handlowego, w związku z czym postulowali oni uchylenie omawianego zakazu[3].

Ustawodawca stawia kilka warunków, które muszą być spełnione, by powstała P.S.A. Zaliczają się do nich:

1. Zawarcie umowy spółki – jest to szersze zagadnienie, więc omówimy je niżej;
2. Ustanowienie organów wymaganych przez ustawę lub umowę spółki – ustawa wymaga ustanowienia zarządu albo rady dyrektorów, tak więc któryś z tych organów musi powstać, natomiast dodatkowo w umowie spółki można przewidzieć utworzenie rady nadzorczej;
3. Wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału akcyjnego, co najmniej w kwocie 1 zł.

Jeśli te warunki zostaną spełnione, możemy starać się o zarejestrowanie spółki. Jak już jednak wyżej wskazaliśmy, spośród warunków powstania spółki jeden jest szczególnie ważny – to zawarcie umowy spółki. Ustawodawca wprost bowiem wskazuje, co umowa powinna zawierać i jak powinna zostać zawarta.

Zacznijmy więc od tego, że zawarcie umowy P.S.A. wymaga wizyty u notariusza (sama umowa musi posiadać postać aktu notarialnego). Jest to typowy wymóg, stawiany wszystkim spółkom kapitałowym, mający zapewnić bezpieczeństwo obrotu gospodarczego (umowa jest wówczas bardziej sformalizowana, trudniejsza do zmiany, mniej podatna na manipulacje).

Drugą metodą jest z kolei zawarcie umowy spółki za pomocą wzorca teleinformatycznego, opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub osobistym. Umowa taka zostaje zawarta po wypełnieniu wszystkich rubryk i opatrzeniu jej jednym z wyżej wymienionych form podpisu. Trudno dziś oceniać, czy ten sposób będzie prostszy, niż wizyta u notariusza, ponieważ nie mamy jeszcze wzorców umownych (zostaną one określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości, wydanym po 1 marca 2021 r., a więc już po wejściu w życie Nowelizacji).

Natomiast do niezbędnych elementów umowy P.S.A. należy zaliczyć:

1. Firmę i siedzibę spółki – firma może być wybrana wedle uznania, ale powinna zawierać oznaczenie: ,,prosta spółka akcyjna” lub ,,P.S.A.”;
2. Przedmiot działalności spółki;
3. Liczbę, serię i numer akcji, związanych z akcją uprzywilejowań, akcjonariuszy obejmujących poszczególne akcje oraz cenę emisyjną akcji – przy czym, jeśli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne, trzeba także wskazać przedmiot tych wkładów, serię i numery akcji oraz akcjonariuszy, którzy za te wkłady obejmą akcje, jeśli natomiast wkłady niepieniężne polegają na świadczeniu pracy lub usług konieczne jest także wskazanie rodzaju świadczenia tych prac lub usług;
4. Organy spółki, jak i liczbę osób, zasiadających w tych organach (jeśli taka liczba została ustanowiona, a jeśli nie – to należy ją określić ,,widełkowo”);
5. Czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony.

Ustawodawca wskazuje także, że umowa P.S.A. może zawierać terminy wniesienia wkładów przez akcjonariuszy albo upoważniać akcjonariuszy do określenia tych terminów w uchwale. Natomiast jeśli założyciele spółki nie zdecydują się na ustanowienie rzeczonych postanowień umownych, terminy te będzie musiał określić zarząd spółki.

Po podpisaniu umowy spółki i przejściu wszystkich wyżej zarysowanych kroków można zarejestrować spółkę w KRS. Tu najpewniej ustawodawca przyjdzie nam z pomocą tworząc odpowiedni formularz zgłoszenia, który trzeba będzie wypełnić i wnieść do sądu rejestrowego.

Na zakończenie warto pokusić się o kilka słów oceny pod adresem nowych rozwiązań. W pierwszej kolejności należy zatem wskazać, że omawiany typ spółki wcale nie jest taki prosty, na jaki był kreowany. Sama procedura tworzenia spółki zajmuje – co widać z powyższego opisu – dużo czasu i jest nie mniej sformalizowana, niż dotychczas istniejące. Natomiast na pewno in plus trzeba ocenić naprawdę minimalną kwotę kapitału akcyjnego, wymaganego do założenia spółki oraz możność zawarcia umowy za pomocą wzorca teleinformatycznego (co nie jest też aż tak nowym rozwiązaniem w polskim porządku prawnym).

Czy więc założenie prostej spółki jest proste? To tak naprawdę okaże się w praktyce. Nam pozostaje mieć nadzieję, że niniejsze opracowania chociaż trochę uprościło kwestię (nie)prostego zakładania prostych spółek akcyjnych.

Niniejszy komentarz został przygotowany w oparciu o przepisy, które miały obowiązywać od 1 marca 2020r., jednakże postanowiono o przesunięciu ich wejścia w życie o rok, tj. do lipca 2021r. 

[1] T.j. Dz.U. 2020 poz. 1526 (dalej: k.s.h.).

[2] Dz.U. 2019 poz. 1655 (dalej: Nowelizacja).

[3] A. Kidyba, Komentarz do art. 301 k.s.h., teza 4 (w:) A. Kidyba (red.), Komentarz aktualizowany do art. 301-633 Kodeksu spółek handlowych i cyt. tam literatura, dostęp za pośrednictwem LEX: 13.10.20 r.